प्रभावी सरपंच कसे असावेत? श्री. भास्करराव पाटील (सरपंच-पाटोदा)-ग्रामसभेची प्रमुख कार्ये

ग्रामसभेची प्रमुख कार्ये

ग्रामसभेची महत्त्वपूर्ण व विशिष्ट कार्ये खालीलप्रमाणे आहेतः

• गाव विकासासाठी विविध प्रयत्न करणे.
• गाव व ग्रामस्थांच्या विकासासाठी विविध योजनांची जनजागृती करणे.
• समाज कल्याण कार्यक्रमांमधून निम्न वर्ग आणि कामगार यांना पाठिंबा देणे.
• मोठ्या शिक्षण आणि कौटुंबिक कल्याणाबद्दल ग्रामस्थांना जागरूक करणे.
• खेड्यातील समाजातील सर्व घटकांमध्ये ऐक्य व सौहार्द वाढविणे.
• दक्षता समितीच्या अहवालासंदर्भात योग्य कारवाईची चर्चा व शिफारस करणे.
• कर, दर, भाडे व फी आकारणे, त्यातील दर वाढविणे.
• ग्रामपंचायतीने निर्णयासाठी संदर्भित केलेल्या सर्व बाबींचा विचार करणे.

ग्रामसभेत सरपंचांची भूमिका

• ग्रामसभा सभा आयोजित करणे.
• शासनाने ठरविलेल्या तारखांना दर वर्षी किमान दोन ग्रामसभा सभा घ्याव्यात.
• ग्रामसभेच्या बैठकीत लोकांचा मोठा सहभाग सुनिश्चित करण्यासाठी पावले उचलणे.
• प्रामुख्याने अनुसूचित जाती / जमाती, महिला यांच्या समाजातील सर्व घटकांचा सहभाग याची खात्री करुन घ्यावी आणि त्यांनी त्यांच्या तक्रारी व्यक्त करण्यासाठी आणि ग्रामसभेत सूचना देण्यास प्रोत्साहित केले पाहिजे.
• ग्रामसभेच्या बैठकीची नोंद नोंदवण्यासाठी साइन रजिस्टर.
• सदस्यांनी ग्रामसभेत उपस्थित केलेल्या प्रश्नांना सरपंच उत्तर देतात.
• ग्रामसभेच्या बैठकीत केलेल्या सूचनांवर ग्रामपंचायतीच्या बैठकीत प्राधान्याने चर्चा केली जाईल याची खात्री करुन घ्या.
• ग्रामसभेच्या ठरावांवर योग्य ती कारवाई सुरू करणे.

ग्रामसभेतील पंचायत सचिवांची भूमिका

पूर्व-ग्रामसभा

• ग्रामसभेदरम्यान आणि
• ग्रामसभा नंतर
• ग्रामसभा पूर्व कर्तव्ये
• पंचायत सचिवांच्या ग्रामसभेच्या पूर्व कर्तव्यांमध्ये हे समाविष्ट आहेः
• सरपंचांशी सल्लामसलत करून ग्रामसभेचा अजेंडा अंतिम करणे.
• ग्रामसभा बैठकीची नोटीस बजावणे.
• तारीख, वेळ आणि ठिकाण यासारख्या ग्रामसभेच्या सभेच्या तपशीलांचा व्यापकपणे प्रचार करणे.
• मागील ग्रामसभेच्या ठरावांवरील कृती-अहवाल अहवाल तयार करणे.
• सद्य ग्रामसभेच्या बैठकीपूर्वी ठेवण्याच्या अजेंडा आयटमवर नोट्स तयार करणे.
• ग्रामसभा सभेला येणार्‍या लोकांना योग्य आसन, पिण्याच्या पाण्याची सोय व स्वच्छता सुविधा पुरविणे.

ग्रामसभेदरम्यान कर्तव्ये

• ग्रामसभेच्या कार्यकाळात पंचायत सचिवांच्या जबाबदा duties्या खालीलप्रमाणे:
• ग्रामसभेच्या बैठकीस उपस्थित असलेल्या सदस्यांच्या तपशीलांची नोंद.
• मागील ग्रामसभेच्या ठरावांवरील कृती-कार्य अहवाल सादर करणे.
•  ग्रामसभेच्या बैठकीचे कार्यसूची त्याच्या कार्यपद्धतीनुसार पार पाडणे.
•  ग्रामसभेची मिनिटे नोंदविण्यात सरपंचांना मदत करणे.
• ग्रामसभेसमोर ठेवलेल्या कोणत्याही ठरावाच्या बाजूने / विरोधात टाकलेल्या मतांची नोंद

ग्रामसभा नंतरचे कर्तव्य

•  ग्रामपंचायत बैठकीत ग्रामसभेचे ठराव विचारात घेण्यासाठी सरपंच व प्रभाग सदस्यांशी समन्वय ठेवणे.
• ग्रामसभेच्या बैठकीचा अहवाल संबंधित उच्च अधिकारी पाठविणे

उत्कृष्ट सरपंच कसे व्हायचे